კალათა

დეტალურად

ქართული ტრადიციული კერძები

მზია სიმონიძე ლარისა ყირმელაშვილი

გამომცემლობა აგორა

ხალხური სამზარეულო, მასში გამოყენებული პროდუქტები, კერძების ტიპები და მათი მომზადების ტექნოლოგია ნათლად ასახავს ხალხის კულტურულ ისტორიას. ქართული სამზარეულო მრავალფეროვანია და რთულიც კი. იგი მოიცავს მრავალგვარი საკაზმისა და საწებლის, ნიგვზის, სუნელების და სხვადასხვა მცენარეების გამოყენების მთელ სისტემას. განუმეორებელია საქართველოს თითოეული კუთხისთვის დამახასიათებელი კერძები: თუშური ყველი, ხევსურული ერბო, ფშავური ხაჭო, რაჭული ლორი, სვანური კუდბარი, აჭარული აჩმა და ა.შ. შეიძლება ერთი და იგივე კერძი, ერთნაირი დასახელებით სხვადასხვა კუთხეში მეორდება, მაგრამ მომზადების პროცესი და შემადგენლობის მცირედი სხვაობა თითოეულ მათგანს განსაკუთრებით პიკანტურს და განუმეორებელს ხდის. შევეცადეთ შეგვერჩია ცალკეული მხარისთვის დამახასიათებელი ძირითადი კერძები, რომლებიც წლების განმავლობაში ერთგული მსახურებივით მტკიცედ შემორჩა ქართულ სუფრას. ვიმედოვნებთ, რომ კულინარული მოგზაურობა საქართველოში სიამოვნებას მოგანიჭებთ.
  • ყდა
  • თავფურცელი
  • წინასიტყვაობა
  • ქართლ-კახეთი
    • 1. ფრინველის ჩახოხბილი
    • 2. ქათმის ბოზართმა
    • 3. ქათმის ჩიხირთმა
    • 4. შემწვარი ხოხობი კახურად
    • 5. ბოზბაში
    • 6. გუფთა-ბოზბაში
    • 7. ჩაქაფული
    • 8. ჯიგრის ყაურმა
    • 9. ჩანახი
    • 10. ღორის მწვადი
    • 11. ბატკნის მწვადი
    • 12. შილაფლავი
    • 13. ხაშლამა
    • 14. თათარიახნი
    • 15. ღორის ფეხების მუჟუჟი
    • 16. ბატკნის ბუღლამა
    • 17. ბატკნის ან ცხვრის ხორცის ყაურმა
    • 18. ცხვრის ხორცის ჩახოხბილი
    • 19. საქონლის ტვინი
    • 20. ძროხის ცურები კომშით
    • 21. ხორცი კომშით
    • 22. ვაზის ფოთოლში გახვეული ტოლმა
    • 23. ძროხის ხორცის ხარშო
    • 24. ხაში
    • 25. დეკეულის არტალის სუპი
    • 26. მოშუშული თიკანი კახურად
    • 27. ხინკალი (თელავური)
    • 28. დანდური კახურად
    • 29. ღანძილი
    • 30. ამოლესილი წითელი ლობიო
    • 31. წითელი ლობიოს კირკაჟი
    • 32. მოხრაკული ლობიო
    • 33. მოხრაკული სატაცური
    • 34. სატაცური ნიგვზით
    • 35. მოშუშული ისპანახი
    • 36. ისპანახი ნიგვზით
    • 37. პურის ხარშო
    • 38. ბადრიჯანი ცხვრის დუმით
    • 39. ღოლოს შეჭამანდი
    • 40. შინდის შეჭამანდი
    • 41. ჭინჭრის მხალი
    • 42. კალმახა სოკო
    • 43. ფანტია ფლავი
    • 44. ნაზუქი
  • ხევი, ხევსურეთი, თუშეთი, მთიულეთი, ფშავი, ერწო-თიანეთი
    • 1. ცხვრის ხორცი მთიულურად
    • 2. ძეხვი თუშურად
    • 3. ცხვრის ხორცის ლავაშურა თუშურად
    • 4. მოხევური ყაურმა
    • 5. ჩობან-ყაურმა
    • 6. მოხევური ალკამები
    • 7. ხინკალი
    • 8. მთიულური მხლოვანა
    • 9. ხაჭაპური მთიულური
    • 10. ხაჭაპური თუშური - კოტორი
    • 11. ხაჭაპური ხევსურული - კეცეული
    • 12. თუშური გორდილა
    • 13. ხის სოკო
    • 14. ქადა
    • 15. თიანური ერბო-ხაჭო
    • 16. ქუმელი (ყვაა)
    • 17. ხავიწი
    • 18. ხაჭო-ერბო
  • სამცხე-ჯავახეთი
    • 1. ფრინველის ჩახოხბილი
    • 2. ბატის ფლავი
    • 3. კუპატი
    • 4. აპოხტი
    • 5. ხორცის წვნიანი
    • 6. ხინკალი
    • 7. ბატის ხინკალი
    • 8. კორკოტი
    • 9. ხავიწი
    • 10. მახოხი
    • 11. ჩაშუშული ლახანა (კომბოსტო)
    • 12. მარცვალი ლობიოს შეჭამანდი
    • 14. თათარბერაგი
    • 15. თათარბერაგი ხაჭოთი ახალციხურად
    • 16. თუთმაჯი
    • 17. მაწვნის შეჭამანდი
    • 18. ყველის ხინკალი
    • 19. ქუმელი
    • 20. ყურუთი - გამხმარი მაწონი
    • 21. სოკო
    • 22. თუთის ტყლაპი და ჩურჩხელა (ქომა)
  • იმერეთი
    • 1. ქათამი ტყემლის წვენში
    • 2. ქათამი ნიგვზით
    • 3. ქათმის ან იხვის ჩახოხბილი ნიგვზით
    • 4. ვარია ქინძით და კვერცხით
    • 5. შემწვარი ქათამი პამიდვრის და ტყემლის წვენში
    • 6. ინდაურის ან ქათმის საცივი
    • 7. ცივად შეზავებული ფრინველის ხორცის სალათა
    • 8. წიწილა თეთრი ღვინის საწებლით
    • 9. ტაბაკად შემწვარი წიწილა
    • 10. გარო საცივი
    • 11. ხორცი ქინძით
    • 12. ხორცი ქონდრით
    • 13. მოხარშული ძროხის ენა საწებლით
    • 14. მოხარშული საქონლის ბეჭი
    • 15. ნიგოზში მოშუშული სუკი
    • 16. ხორცი პამიდვრის წვენში
    • 17. ღორის თავი ნიგვზით
    • 18. შემწვარი ღორის ხორცი
    • 19. ღორის წელები და კუჭმაჭი
    • 20. ღორის კუპატი
    • 21. შემწვარი გოჭი
    • 22. კუჭმაჭი ნიგვზით
    • 23. ეკალა ტყემლით
    • 24. ეკალა ნიგვზით
    • 25. წითელი ფხალი
    • 26. მინდვრის ფხალი
    • 27. ბადრიჯანი ნიგვზით
    • 28. ბადრიჯნის საცივი
    • 29. ბადრიჯნის სალათა
    • 30. აჯაფსანდალი
    • 31. ამოლესილი ლობიო
    • 32. მწვანე ლობიო ნიგვზით
    • 33. მწვანე ლობიო ნიგვზით და ბროწეულით
    • 34. ლობიოს გუფთა
    • 35. ქამა სოკო ნიგვზით
    • 36. ნიგვზის ბაჟე
    • 37. მჭადი
    • 38. ხაჭაპური
  • რაჭა-ლეჩხუმი
    • 1. წიწილა შქმერულად
    • 2. ბატის შაშხის ხარშო
    • 3. ქათამი ბრინჯის ჩასართით
    • 4. შემწვარი კურდღელი ტაბუცინის საწებელში
    • 5. რაჭული ლორი
    • 6. მწვანე პარკი ლობიო ლორით
    • 7. მშრალი მხალის თხელი შეჭამანდი
    • 8. შინდის შეჭამანდი ნიგვზით
    • 9. სოკო მაჭკვნარა
    • 10. მსხვილი ცერცვი რაჭულად
    • 11. ლობიანი
    • 12. ბაჭული - შეკეცილი ან ლობიანი
    • 13. რაჭული ხაჭაპური
    • 14. ფხლიანი (ფხლუანი)
    • 15. გოგრის თესლის ხაჭაპური - ბოხჩუანის ნამცხვარი
    • 16. სამყურა ქადა ზეთით
    • 17. ნიგვზიანი შეკეცილი
    • 18. ქონიანი
    • 19. ქონიანი მჭადი
    • 20. ჭინჭრის მჭადი
  • აჭარა
    • 1. ინდაურის საცივი
    • 2. შემწვარი ქათამი
    • 3. ქათმის ფიფინა
    • 4. ქათამი აჭარულად
    • 5. იახნი ქობულეთურად
    • 6. შილაფლავი
    • 7. ყაურმა გულ-ღვიძლით
    • 8. სარმა ქობულეთურად
    • 9. კალმახი კვერცხში
    • 10. ცომში გამომცხვარი ქაფშია
    • 11. სუნელში შემწვარი კალმახი
    • 12. შეკაზმული ქაფშია
    • 13. ფხალეულობა
    • 14. კეჟერა ფხალი
    • 15. მალახტო - ჭყინტი ლობიო ისრიმის წვენში
    • 16. ნადუღის მოწობილა
    • 17. ჩირბული
    • 18. ბორანი
    • 19. ასუთა - ხორბლის ფქვილის ფაფა
    • 20. ხავიწი აჭარულად
    • 21. დოშორვა
    • 22. ხინკალი აჭარულად
    • 23. აჭარული ხაჭაპური
    • 24. ხაჭაპური „აჩმა“
  • გურია
    • 1. ჩაშუშული იხვი
    • 2. წვნიანი ქათამი
    • 3. მოხრაკული ქათამი
    • 4. შემწვარი ვარია ურწყულით
    • 5. შემწვარი ქათამი ნიგვზის ბაჟეთი
    • 6. ინდაურის ან ქათმის საცივი
    • 7. გურული „ცხარე“
    • 8. ხარშო
    • 9. ღორის კუპატი
    • 10. ძროხის გულ-ღვიძლის ყაურმა
    • 11. კუჭმაჭი
    • 12. ბადრიჯანი ნიგვზით
    • 13. გურული ლობიოს საცივი
    • 14. ხაჭაპური
    • 15. ღვეზელი ყველით
    • 16. ღომის ღომი
  • სამეგრელო
    • 1. შამფურზე შემწვარი ქათამი ბაჟეში
    • 2. ინდაურის ან ბატის საცივი
    • 3. ქათმის ან იხვის ხარშო ნიგვზით
    • 4. ვარია ნიგვზიან საწებელში
    • 5. ვარია ნიგვზისა და ტყემლის წვენში
    • 6. შემწვარი გოჭი ყველის სატენით
    • 7. შემწვარი გოჭი
    • 8. შემწვარი თიკანი
    • 9. ღორის შიგნეულისგან მომზადებული კუპატი
    • 10. ცხელი მეგრული კუჭმაჭი
    • 11. ბადრიჯანი ნიგვზით
    • 12. შემწვარი ბადრიჯანი ნიგვზის წვენში
    • 13. ეკალა ნიგვზით
    • 14. კომბოსტოს რულეტი ნიგვზით
    • 15. მწვანე ლობიო ნიგვზით
    • 16. ამოლესილი წითელი ლობიო
    • 17. მოხრაკული ლობიო
    • 18. ღერღილის ღომი
    • 19. ელარჯი
    • 20. მეგრული ხაჭაპური
    • 21. მოხარშული ყველიანი კვერები
    • 22. გებჟალია - რძეში მოხარშული ყველი პიტნით
    • 23. წითელი პამიდვრის საწებელი
    • 24. მეგრული აჯიკა
  • ლაზური კერძები
    • 1. ლაზური თავა
    • 2. ლაზური ზრაზი
    • 3. ლაზური ბრინჯინი
  • აფხაზეთი
    • 1. შემწვარი ქათამი, ვარია ან ინდაური
    • 2. ცხვრის ჯიგრის მწვადი
    • 3. დაკეპილი ხორცის მწვადი - აფხაზურა
    • 4. მწვადი აფხაზურად
    • 5. შემწვარი ზუთხი აფხაზურად
  • სვანეთი
    • 1. კუბდარი
    • 2. ზისხორა - სისხლიანი კუპატი
    • 3. ჯურმა- ღორის კუპატი
    • 4. ჭვიშტარი - ყველიანი მჭადი
    • 5. თაშმუჯაბი - მოხარშული ყველი
    • 6. მერწვი
    • 7. სვანური მარილი
  • დანართი
    • პური
    • რძის პროდუქტები
    • წყლის ნობათი
    • მწნილი
    • ტყემალი
    • საახალწლო სუფრას ამშვენებს გოზინაყი და ჩურჩხელა
    • სააღდგომო სუფრას ამშვენებს პასქა და წითელი კვერცხები