კალათა

დეტალურად

ქართველი ერის ისტორია (III წიგნი)

ივანე ჯავახიშვილი

გამომცემლობა ლითერასი

ისტორია

„ქართველი ერის ისტორიის“ მესამე წიგნში ასახულია ჩვენი ქვეყნის წარსული XIII ს. დამდეგიდან ვიდრე XV ს. ბოლომდე.
  • ყდა
  • თავფურცელი
  • რედაქტორისაგან
  • ნაწილი პირველი
  • სქოლიოებში მითითებულ შემოკლებათა განმარტება
  • საქართველოს სახელმწიფო დიდი მემკვიდრეობისა და ფართო პოლიტიკური ამოცანებისათვის შეუფერებელ მემკვიდრე-მესვეურთა ხელში: გიორგი IV და რუსუდანი
    • I. გიორგი IV-ლაშა
      • 1. გიორგი - ლაშას ბუნების თავისებურება და მისი პოლიტიკური საქმიანობა
      • 2. მონღოლთა პირველი ხანმოკლე გამოჩენა საქართველოში და გიორგი-ლაშას ნაადრევი სიკვდილი
      • 3. გიორგი-ლაშას ზოგადი დახასიათება
      • 4. ეკონომიკური კრიზისის პირველი ნიშანი საქართველოში.
    • II. რუსუდან მეფე
      • 1. გამეფება და მთავრობის წვრილმანი საქმიანობა პირველ წლებში
      • 2. საქართველოს მთავრობის მედიდური დაუდევრობა და ჯალალედინის შემოსვლა
      • 3. გარნისის ბრძოლა და მარცხი, დვინისა და ტფილისის აღება ჯალალედინისაგან
      • 4. საქართველოს მთავარსარდლობის დაბნეულობა და უგეგმო ბრძოლა
      • 5. პოლიტიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება და ტფილისის მტრის ხელითგან დროებით გამოგლეჯა
      • 6. ჯალალედინის უკანასკნელი გამარჯვება და საქართველოთგან გაქცევა მონღოლთა კვლავ გამოჩენის გამო
      • 7. ჯალალედინის დახასიათება, როგორც სარდლისა და პოლიტიკოსის
      • 8. რუსუდანისაგან თავისი შვილის დავით IV-ის თანამოსაყდრედ დასმა
      • 9. მონღოლთა კვლავ გამოჩენა მახლობელი აღმოსავლეთის დასაპყრობად
      • 10. მონღოლთა მეორე შემოსევა საქართველოს დასაპყრობად და მთავარსარდლობისა და საქვეყნოდ გამრიგე ხელისუფალთა სრული დაბნეულობა და უილაჯობა
      • 11. მტერთან ბრძოლის მცდარი გეგმის საბედისწერო შედეგი
      • 12. ამირსპასალარისაგან მტრისათვის თვითნებურად დამორჩილების სამარცხვინო მაგალითის მიცემა და მონღოლებთან ბრძოლის ჩაშლა
      • 13. სამცხის ერისთავ-ერისთავის იოანე-ყუარყურა ჯაყელის შეგნებული პატიოსანი ქცევა და მტერთან განმარტოვებული ბრძოლის უიმედობა
      • 14. რუსუდანის ამაო ცდა მონღოლთა წინააღმდეგ დასავლეთ ევროპითგან სამხედრო დახმარების მისაღებად
      • 15. მონღოლთა განდევნის ყოველგვარი იმედის გაქარწყდება და მათთან შეთანხმება-დაზავების აუცილებლობა
      • 16. ზავის პირობები და დავით IV-ის მონღოლთა ყაანის ურდოში გამგზავრება, რუსუდანის სიკვდილი
    • III. მონღოლნი, მათი სოციალურ-პოლიტიკური წესწყობილება, ყოფაცხოვრება და კულტურული განვითარების დონე მე-12 ს. დამლევსა და მე-13 ს. დამდეგს
      • 1. მონღოლთა გვარტომობა და ყოფაცხოვრება
      • 2. მონღოლთა სოციალური წესწყობილება
      • 3. ჩინგიზ-ხანისაგან შექმნილი მონღოლთა ახალი ორგანიზაცია
      • 4. მონღოლთა კულტურული დონე და ამაზე დამოკიდებული მათი საბრძანებლის ბედიღბალი
      • 5. ჩინგიზ-ხანისა და მონღოლთა გამარჯვება- ძლევამოსილების მიზეზები
    • IV. უმეფობის ხანა საქართველოში
      • 1. მონღოლთაგან საქართველოში შემოღებული წყობილება და უმეფობის დროს დამყარებული მდგომარეობა.
      • 2. ეგარსლან ბაკურციხელის მცდელობა საქართველოს მესაჭეობის ხელში ჩასაგდებად და მის საწინააღმდეგოდ ტახტის კანონიერი მემკვიდრის ძებნა-წამოყენება
      • 3. დავით V-ის გიორგი-ლაშას ძის საქართველოს ტახტის მემკვიდრედ დასახელება და გამწვავებული ბრძოლა დავით IV-ისა და დავით V-ის მომხრეთა შორის საქართველოშიც და ყაანის კარზეც
      • 4. საქართველოს მესვეურთა პოლიტიკური სიბეცის შედეგი და მონღოლთა ყაანის გადაწყვაეტილება
    • V. ორთა მეფობა სრულიად საქართველოში
      • 1. დავითი V, გიორგი-ლაშას ძე, და დავით IV, რუსუდანის ძე
      • 2. საქართველოს მდგომარეობა მონღოლთა გაბატონების დასაწყისს ხანაში
      • 3. საქართველოს წესწყობილებაში მომხდარი ღრმა ცვლილება. მედროვეობა მესტუმრე ჯიქურის აღზევება, მოღვაწეობა და ბედუკუღმართი დასასრული
      • 4. დიდი გაჭირვება საქართველოში
      • 5. აჯანყება მონღოლთა წინააღმდეგ და მისი შედეგი
      • 6. ორივე დავით მეფის ლიხთიმერეთში შეხიზვნა და ამით შექმნილი ვითარება საქართველოში
      • 7. მეფე დავით V-ის, გიორგი-ლაშას ძის, მონღოლებთან დაზავების მიზეზი, კვლავ აღმ. საქართველოში დამკვიდრება და საქართველოს მთლიანობის დარღვევა
      • 8. ოქროს ულუსსა და ერანის ილხანებს შორის ატეხილი ბრძოლა და მისი ანარეკლი საქართველოში
    • საშინელი ეკონომიური კრიზისი საქართველოში და მის შესანელებლად აღმ. საქართველოს მთავრობისაგან გამოყენებული გაბედული აგრალური ღონისძიება
      • VI. მწიგნობართუხუცესის ბასილ უჯარმელ - ჭყონდიდელის მოღვაწეობა, საქართველოს ეკლესიის გამწვავებული ბრძოლა მთავრობის წინააღმდეგ და მისი შედეგი
        • 1.მწიგნობართუხუცესი ბასილი უჯარმელ-ჭყონდიდელი
        • 2. დიდი ეკონომიური კრიზისი და მიწების ღირებულების უკიდურესი გაიაფების შედეგი.
        • 3. ეკონომიური კრიზისის შესანელებლად და გაღატაკებული მოსახლეობისათვის დასახმარებლად აღმ. საქართველოს მთავრობისაგან გამოყენებული ღონისძიება.
        • 4. ეკლესიის უკმაყოფილება და მედგარი ბრძოლა მთავრობის ღონისძიების წინააღმდეგ
        • 4. მკაცრი განხეთქილება ქართული ეკლესიის მესვეურთა და აღმ. საქართველოს მთავრობას შორის. საეკლესიო კრების მუქარა
        • 6. დამარცხებული ეკლესიის მესვეურთა შურისძიება და ბასილ მწიგნობართუხუცესის ტრაგიკული დასასრული
      • VII. დავით V ულუს მალემრწმენობის შედეგი აღმ. საქართველოს მთლიანობისათვის
      • VIII. ოქროს ულუსსა და ერანის ილხანებს შორის ბრძოლის განახლება და მისი დამღუპველი შედეგი აღმ. საქართველოს მოსახლეობისათვის
    • დასავლეთ საქართველოს განთავისუფლება მონღოლთა დამოკიდებულებისაგან
      • IX. დავით-ნარინი და მისი პოლიტიკა
        • 1.დავით IV-ის საგარეო პოლიტიკის გეზი
        • 2. თეგუდარის შეთქმულების გამომჟღავნება
        • 3. თეგუდარის მტრობის მავნე შედეგი აღმ. საქართველოსათვის და მისი ვერაგობის გამომჟღავნებასთ
        • 4. ერანის ყაანის მეამბოხის ღალღურის დას. საქართველოში შეფარება. მისი ვერაგობა და რაჭის ერისთავის კახაბერიძის შინათგამცემლობა
        • 5. დავით IV ღონისძიება ტრაპიზონის საკეისროში საქართველოს პოლიტიკური გავლენის აღსადგენად
        • 6. საქართველოს და ბიზანტიას შორის გაცხარებული ბრძოლა ტრაპიზონის საკეისროში პოლიტიკური გავლენის გამო
      • X. აღმ. საქართველო დემეტრე II თავდადებულის დროს
        • 1.აღმ. საქართველო მცირეწლოვანი მეფისა და ძლიერი მედროვის ხელში
        • 2. სადუნ მანკაბერდელი, მედროვე ქვეყნის მმართველი და მისი მოღვაწეობა აღმ. საქართველოში
        • 3. მეტოქეობა დიდ საგვარეულოთა წარმომადგენლებს შორის ხელისუფლების გამო
        • 4. აღმ. საქართველოს ჯარის ერანის ყაანთა ყველა ლაშქრობაში აუცილებელი მონაწილეობის დამღუპველი შედეგი
        • 5. დიდი ქონებრივი გაჭირვება და ხალხის გაღარიბება
        • 6. დიდი სტიქიური უბედურება კატასტროფული მიწისძვრის გამო
        • 7. ეკონომიური კრიზისით გამოწვეული მოძრაობა და აგრარული ბრძოლა
        • 8. ეკლესიის გავლენიანობის შერყევა-შემცირება საქართველოში
        • 9. მონღოლთა საყაანოში ატეხილს შინაურ ბრძოლაში დემეტრე II ის ჩათრევით გამოწვეული განსაცდელი.
        • 10. ბუღა ჩინგსანგის შეთქმულების გამომჟღავნება და დემეტრეს მეფობის ტრაგიკული დასარული
        • 11. დემეტრე II თავდადებულის პიროვნების ზოგადი დახასიათება
      • სრულიადი საქართველოს პოლიტიკური მთლიანობის აღდგენა
        • XI. ვახტანგ II დავით-ნარინის ძე
          • 1. გაერთიანების მიზანი და გარემოება
          • 2. მედროვე ხუტლუბუღა ათაბაგის თავხედური ქცევა
        • სრულიადი საქართველოს სახელმწიფოებრივი მთლიანობის კვლავ ჩაშლა
          • XII დავითVI დემეტრე თავდადებულის ძე და კოსტანტინე დავით ნარინის-ძე
            • 1. დავით VI გამეფების გარემოება აღმ. საქართველოში და კოსტანტინესი დას. საქართველოში
            • 2. დავით VI-ის საბრძანებლის საზღვრები და ოსთა ქართლში თარეში, როგორც ქვეყნის აშლილობის ერთი ნიშანთაგანი
            • 3. ერანის საყაანოს მონღოლთა შინაურს ბრძოლაში აღმ. საქართველოს მეფის ჩათრვა
            • 4. ერანში ყაზან ყაანის გამარჯვება და სახელმწიფოებრივი მოღვაწეობა
            • 5. ურთიერთი უნდობლობა ყაზან ყაანსა და დავით VI-ეს შორის, დავით მეფის ურჩობა და მისი ქცევისა და პოლიტიკის საბედისწერო შედეგი ქვეყნისათვის
          • XIII. მესხეთის მდგომარეობა და მისი მმართველნი სარგის და მანდატურთუხუცესი ბექა ჯაყელნი
            • 1. მესხეთის სამთავროს საზღვრები და დამოკიდებულება საქართველოს სამეფოსთან
            • 2. ბექა მანდატურთუხუცესი როგორც ქვეყნის მმართველი და პოლიტიკოსი
            • 3. შემოსეულ თურქთა დამარცხება და განდევნა
            • 4. ბექას მზრუნველობა მესხეთის კეთილდღეობისა და მშვიდობიანი წარმატებისათვის და ტრაპიზონის საკეისროში ქართული პოლიტიკური გავლენის დასაცავად
          • XIV. ვახტანგ III
            • 1. ვახტანგ III-ის საბრძანებელი და მონღოლთა ლაშქრობაში უნებლიეთი მონაწილეობა
          • XV. ერანის მონღოლთა და ილხანების დაუძლურებისა და მათი საყაანოს გაქრობის მიზეზები
            • 1. შინაურობაში შუღლი და მონღოლ-დამპყრობელთა დაბალი კულტურული დონე
            • 2. სწავლა-განათლებისადმი მონღოლთა სრული გულგრილობა და მათი წინანდებურად მომთაბარე ხალხად დარჩენა
            • 3. დამპყრობელ მონღოლთა დაპყრობილ მაღალკულტუროსან ხალხთაგან განცალკევებით დაბანაკების წესი და ადგილობრივი მოსახლეობისაგან განკერძოება, საოკუპაციო ჯარის მსგავსად
            • 4. დაპყრობილი ქვეყნების ერებთან შედარებით მონღოლ - დამპყრობელთა მცირერიცხოვნებისა და უკულტურობის გამო ეროვნული გადაგვარება და სრულიად გაქრობა
          • XVI. აღმ. საქართველოში მომხდარი ცვლილება მონღოლთა ბატონობის თითქმის საუკუნოვანს ხანაში
            • 1. ქვეყნის მდგომარეობის ზოგადი დახასიათება
            • 2. საქართველოს სოციალურს წყობილებაში მომხდარი ცვლილება
          • სრულიადი საქართველოს პოლიტიკური გაერთიანება და კვლავ აღდგენა
            • XVII. გიორგი V ბრწყინვალე
              • 1. გიორგი V-ის პიროვნება და გამეფების გარემოება
              • 2. აღმ. საქართველოს მდგომარეობა გიორგიV-ის მეფობის ხანაში
              • 3. გიორგი ბრწყინვალის პოლიტიკის ზოგადი გეზი
              • 4. გიორგი ბრწყინვალის შინაური პოლიტიკა
              • 5. გიორგი ბრწყინვალის საგარეო პოლიტიკა და საქართველოს დიდი ხვედრითი წონა მახლობელი აღმოსავლეთის საერთაშორისო ცხოვრებაში.
              • 6. ტრაპიზონის საკეისროში საქართველოს პოლიტიკური გავლენის აღსადგენად ბრძოლის განახლება.
            • 1. თემურ-ლენგის შემოსევა და საქართველოს თავგანწირული ბრძოლა მტრებთან დამოუკიდებლობის შესანარჩუნებლად
              • XVIII. ბაგრატ V
                • 1. თემურ -ლენგის პოლიტიკურ ასპარეზზე გამოჩენა და საქართველოში მისი პირველი შემოსევის მიზეზი და გარემოება
                • 2. გიორგი VII, ბაგრატ V -ის ძე და თემურ-ლენგის მეორე შემოსევა საქართველოში.
                • 3. თემურ-ლენგის მესამე შემოსევა საქართველოში
                • 4. თემურ-ლენგის მეხუთე შემოსევა საქართველოში
                • 5. მონღოლთა მბრძანებელის მეხუთე შემოსევა საქართველოში
                • 6. თემურ-ლენგის უკანასკნელი შემოსევის შედეგი და საქართველოს შუაგულის მდგომარეობა
                • 7. გიორგი მეფისაგან თემურ-ლენგთან დაზავების უშედეგო ცდა და მტრის მეექვსე შემოსევა მესხეთსა და არაგვის ხეობაში
                • 8. თემურ-ლენგის მეშვიდე შემოსევა საქართველოში
                • 9. თემურ-ლენგის მერვე შემოსევა და ბრძოლის ასპარეზად დასავლეთ საქართველოს ქცევა
                • 10. თემურ-ლენგისაგან ომის შეწყვეტა საქართველოში და ზავის ჩამოგდება
                • 11. ზავის პირობები, დაზავება და თემურ-ლენგის გაცლა საქართველოთგან
                • 12. თემურ-ლენგის ზოგადი დახასიათება
                • 13. ბაგრატ V და გიორგი VII, როგორც პოლიტიკოსები
                • 14. საქართველოს მდგომარეობა თემურ-ლენგთან უთანასწორო ომის შემდეგ და გიორგი VII-ის მეფობის უკანასკნელი წლები.
              • XIX. კონსტანტინე მეფე
            • ნაწილი მეორე
            • ავტორისაგან
            • წინასიტყვაობა
            • ქარაგმიანი და შემოკლებული სიტყვების განმარტება
            • შესავალი
            • მეფეთა-მეფე ალექსანდრე დიდი
              • 1. ბიოგრაფიული ცნობები მეფეთა-მეფე ალექსანდრესა და მისი სახლობის შესახებ
                • ალექსანდრეს გამეფების თარიღი
                • ალექსანდრეს დაბადების წელიწადი
                • ალექსანდრე მეფის ბებია-აღმზრდელი
                • ალექსანდრე მეფის ნათესაობა
                • ალექსანდრეს მამისშვილობა
                • ალექსანდრეს სახლობა
                • ალექსანდრე მეფის თანამეცხედრე
              • 2. ალექსანდრე მეფის სახელმწიფოებრივი მოღვაწეობა
                • საქართველოს გარეშე მტრისაგან უზრუნველყოფა
                • ალექსანდრე მეფის მოღვაწეობა ქვეყნის მთლიანობის აღდგენისა და გამტკიცბისათვის
                • ლორის ციხის აღება და საქართველოსთან შემოერთება
                • სივნიეთისა და მახლობელი ადგილების შემოერთება
              • 3. ალექსანდრეს შინაური აღმაშენებლობითი მოღვაწეობა
                • სვეტიცხოვლის განახლება
                • საქართველოს დანგრეული ციხე-საყდრების აღდგენა
              • 4. ალექსანდრე მეფის უკანასკნელი წლები ავადმყოფობა
                • ცნობა ჯეჰან-შჭჰის შემოსევების შესახებ
                • ალექსანდრე მეფის შემონაზონება და უსაფუძვლო ცნობა საქართველოს მისგან დაყოფის შესახებ
                • ვახტანგ მეფე, ძე მეფეთა-მეფისა ალექსანდრესი
              • მეფე გიორგი ალექსანდრეს ძე
                • 1.ბიოგრაფიული ცნობები გიორგი მეფისა და მისი ოჯახობის შესახებ
                  • გიორგი მეფის მამისშვილობა
                  • გამეფების თარიღი
                  • გიორგი მეფის პირველი და მეორე თანამეცხედრე
                  • გიორგი მეფის შვილი
                  • გიორგი მეფის ასულის დანიშვნა ბიზანტიის კეისარზე
                • 2. ბრძოლა საქართველოს დანაწილებისა და მთლიანობის გამო მეფე-მთავართა შორის
                  • ყუარყუარე და აღბუღა ათაბაგი
                  • ქართული წყაროების დუმილი შინაური ბრძოლის შესახებ და საქმის ნამდვილი ვითარება
                  • ათაბაგის ცდა მესხეთის ეკლესიების საქართველოს დედა-ეკლესიისაგან ჩამოსაშორებლად
                  • საქართველოს პატრიარქ-კათალიკოსების მედგარი ბრძოლა ქართული ეკლესიის მთლიანობის შესანარჩუნებლად
                  • ათაბაგის ცდა მესხეთის ეკლესიების საქართველოს კათალიკოსის ხელთდასხმითგან განთავისუფლებულისათვის
                  • მესხეთის ურჩი სამღვდელოების შეჩვენება კათალიკოსისაგან და ამის შედეგი
                  • მესხეთის სამღვდელოებისაგან ფიცისა და ერთგულების ხელწერილის ჩამორთმევა კათალიკოსის მიერ.
                  • ამ ბრძოლის მნიშვნელობა სახელმწიფოებრივი და ეროვნული თვალსაზრისით
                  • საქართველოს შინაური პოლიტიკური მდგომარეობა
                • 3. საქართველოს საგარეო მდგომარეობა და პოლიტიკური ვითარება საქართველოს სამხრეთ-აღმოსავლეთ-დასავლეთით
                  • სპარსეთი
                  • ოსმალეთი
                  • კონსტანტინეპოლის აღება
                  • რომის პაპის ცდა კონსტანტინეპოლის ოსმალთაგან განთავისუფლებისათვის
                  • კონსიანტინეპოლის თურქთა მიერ დაპყრობის მნიშვნელობა საქართველოსათვის
                  • პაპი პიო II-ის გეგმა ჯვაროსანთა ომის მოსაწყობად და საქართველოს პოლიტიკოსთა მონაწილეობა
                  • საქართველოში დადებული ხელშეკრულება ოსმალთა საწინააღმდეგო ჯვაროსანთა ომის მოსაწყობად და მისი მონაწილენი
                  • მოკავშირეთა სიები
                  • მოკავშირეთა დამახინჯებული სახელების აღდგენა-შესწორება
                  • ქართველ პოლიტიკოსთა ოსმალთა საწინააღმდეგო ფართო გეგმა
                  • ქართველ მოკავშირე მეფე-მთავრობისაგან ამ საქმისათვის გამომეტებული სამხედრო ძალის რაოდენობა
                  • ქართველთა ქრისტიანე მოკავშირენი მცირე აზიაში და მათი ამ საქმეში მონაწილეობა
                  • ოსმალთა წინააღმდეგ ქართველთა გეგმის პოლიტიკური და არა სარწმუნოებრივი თვალსაზრისი
                  • ქართველთა მაჰმადიანი მოკავშირეები ოსმალთა წინააღმდეგ
                  • ქართველ პოლიტიკოსთა მიერ სამოქმედო გეგმის გაფართოება
                  • საქართველოს მეფე-თავართა და მათ მოკავშირეთა მოციქულების დასავლეთ ევროპაში გაგზავნა
                  • გეგმის ჩაშლა და ოცნების გაცრუება
                  • ქართველთა და მოკავშირეების მოციქულთა ამაო ხვეწნა-ვედრება ევროპაში
                • 4. შინაური ბრძოლის განახლება საქართველოში
                  • ვახუშტის ცნობები ამ ბრძოლის შესახებ
                  • ვახუშტის ცნობების კრიტიკული განხილვა
                  • ბაგრატ მეფის ვინაობა და ჩამომავლობა
                  • ჩიხორის ომი
                  • კინკლოსების ცნობნები ჩიხორის ომის შესახებ
                  • არსებული ცნობების შედარებითი დაფასება
                  • ჩიხორის მდებარეობა
                  • დასკვნა ჩიხორის ომის შესახებ
                  • უზუნ-ჰასანის შემოსევა საქართველოში
                  • ზევდგინიძე-ამილახორის საჩივრის წიგნის ცნობები გიორგი მეფის წინააღმდეგ მოწყობილი შეთქმულების შესახებ
                  • შეთქმულება გიორგი მეფის წინააღმდეგ
                  • ბაგრატის გამოლაშქრება გიორგი მეფის წინააღმდეგ
                  • სხვადასხვა თეორიები საქართველოს დანაწილების შესახებ
                • ბაგრატ მეფე
                  • 1. ბიოგრაფიული ცნობები ბაგრატ მეფის შესახებ
                    • მისი გამეფების თარიღი
                    • დამოკიდებულება მეფე ბანგრატსა და კონსტანტინეს შორის
                    • ბაგრატ მეფის უცილობელი მფლობელობა
                    • ცნობები ბაგრატ მეფის პიროვნების შესახებ
                  • 2. საქართველოს საგარეო მდგომარეობა
                    • დამოკიდებულება უზუნ-ჰასანთან და სპარსეთთან
                  • 3. საქართველოს შინაური პოლიტიკური ვითარება
                    • საბედიანო
                    • საათაბაგო
                    • მოკლე ბიოგრაფიული ცნობები ათაბაგის სახლობის წევრთა შესახებ
                    • ბაგრატ მეფის საბრძანებელი
                  • 4. საქართველოს ეკლესიის მთლიანობის დარღვევა და მისი ერთი ნაწილის დამოუკიდებლობის შელახვა
                    • ანტიოქ-იერუს პატრიარქის მიხეილის მოსვლა საქარველოში და მოღვაწეობა
                    • ქართული ეკლესიის უზენაესი მესაჭეობის უფლების მითვისება
                    • საქართველოს ეკლესიის წიაღითგან ლიხთიმერეთის საკათალიკოსოს გამოყოფა
                    • ქართული საეკლესიო-ისტორიული თეორიის შერყევის მცდელობა საქართველოს ეკლესიის მთლიანობის დასარღვევად
                    • „მცნება სასჯულოს“ დაწერის თარიღის საკითხი
                  • 5. უზუნ-ჰასანის შემოსევა საქართველოში
                    • უზუნ-ჰასანის საიდუმლო სამზადისი
                    • შემოსევის თარიღი
                    • ჰასანის ლაშქრის რაოდენობა
                    • გამოლაშქრება
                    • შემოსევა
                    • თბილისისა, გორისა და ქართლის დაჭერა
                    • მოლაპარაკება დაზავების შესახებ
                    • სამხედრო მოქმედების განახლება და მესხეთში შესევა
                    • საქართველოს დამარცხების მოჩვენებითი და ნამდვილი მიზეზი
                    • უზუნ-ჰასანის უკან დაბრუნება
                    • ზავის პირობები
                    • კონსტანტინე ბატონიშვილისა და მზეჭაბუკის სპარსეთში გამგზავრება
                    • უზუნ-ჰასანის სიკვდილი
                    • ჰასანის სიკვდილის შემდგომ
                  • უკანასკნელი მცდელობა წინანდელი მდგომარეობის აღსადგენად
                    • 1. ბიოგრაფიული ცნობები კონსტანტინე მეფისა და მისი ოჯახის წევრთა შესახებ
                      • კონსტანტინეს მამისშვილობა და გამეფების თარიღი
                      • ცნობების წინააღმდეგობა და საბუთები
                      • გამეფების თარიღი
                      • კონსტანტინეს მამისშვილობა
                      • კონსტანტინეს თანამეცხედრე და შვილები
                      • კონსტანტინე მეფის წოდებულება
                      • კონსტანტინეს გამეფების გარემოება
                      • კახთა მეფე ალექსანდრე და მისი სახლობა
                      • ალექსანდრე ბაგრატის ძის მცდელობა იმერეთში გასამეფებლად. კონსტანტინე მეფის გამარჯვება
                      • ალექსანდრე მეფის სახლობა
                      • ბრძოლა კონსტანტინე მეფესა და ყუარყუარე ათაბაგს შორის არადეთთან
                      • ამ ბრძოლის მიზეზის შესახები ცნობები
                      • ვახუშტის ცნობა
                      • ქ˜ცის შევს.-გადაკ. გაგრძელების ცნობა
                      • ცნობათა კრიტიკული გარჩევა
                      • დასკვნა არადეთის ბრძოლის შესახებ
                      • არადეთის ბრძოლის შემდგომ ალექსანდრეს გამეფება იმერეთში
                      • ალექსანდრე მეფის სიგელის თარიღი
                      • ბრძოლა ალექსანდრეს მეფობის წინააღმდეგ და აღმოს. საქ՜ლოში მტრის შემოსევა
                      • ცნობები იაყუბ-ყაენის აღმოს. საქართველოში შემოსევაზე
                      • წყაროთა ცნობების შედარებითი დაფასება
                      • მაწყვერელის დასჯა აწყურის გაცემისათვის
                      • იაყუბ-ყაენის მეორეგზისი შემოსევა
                      • საქართველოს მთლიანობის საკუთარი ძალით აღდგენის იმედის ჩაშლა
                      • ალექსანდრე იმერთა მეფესთან დაზავების თარიღი
                      • სამეფოებისა და სამთავროების შემოსაზღვრულობა
                      • კახეთის სამეფოს საზღვრები
                      • ქართლის სამეფოს საზღვრები
                      • იმერეთის სამეფოს საზღვრები
                      • სამეგრელოს საზღვრები
                      • გურიის საზღვრები
                      • საათაბაგოს საზღვრები
                    • 2. კონსტანტინე მეფის მცდელობა შორეული მოკავშირეების დახმარებით თავისი პოლიტიკური მიზნის მისაღწევად
                      • მოციქულობა ეგვიპტის სულტანთან
                      • არაბთა განდევნა ესპანიითგან და კონსტანტინეს მცდელობა ესპანიასთან კავშირის შესაკვრელად
                      • დასავლეთის ქრისტიანებთან ერთად მაჰმადიანების წინააღმდეგ ბრძოლის წარმოების ძველი გეგმის განახლება.
                      • რომის პაპთან და ესპანიის დიდოფალთან დესპანის გაგზავნა
                      • კონსტანტინე მეფის ეპისტოლის ნატყუარობა-უეჭველობის საკითხი
                      • ეპისტოლის თარიღი მცდარი და ნამდვილი
                      • როგორ მოხდა, რომ კონსტანტინე მეფის ეპისტოლის რუსული თარგმანი ვარშავაში აღმოჩნდა?
                      • კონსტანტინე მეფის ეპისტოლის შინაარსი და მიზანი
                      • ქართველ პოლიტიკოსთა სულისკვეთება
                      • კონსტანტინე მეფისგან თავისი უმთავრესი მიზნის გამოუმჟღავნებლობის მიზეზი
                      • კონსტანტინე მეფის პიროვნების დამახასიათებელი გარემოებანი
                      • დასავლეთ ევროპაში მოციქულობის უნაყოფობა
                    • 3. მესხეთის ამბები. ქაიხოსრო ათაბაგი
                      • მზეჭაბუკის გაბატონება მესხეთში და მისი ვინაობა
                      • მზეჭაბუკის მოქმედების გეზი თავდაპირველად
                      • მზეჭაბუკისაგან პოლიტიკური გეზის შეცვლა და განკერძოების გზაზე დადგომა
                      • ანტიოქიის პატრიარქის დოროთეოსის მოსვლა და მზეჭაბუკის ფართო გეგმა
                      • მზეჭაბუკის გათამამების მიზეზი: გურიელის სამფლობელოს დასაკუთრება
                      • მესხეთის ეკლესიის გამოყოფა
                    • საქართველოს მდგომარეობა XV საუკუნის განმავლობაში
                      • საქართველოს განახლება თემურ-ლენგის განადგურების შემდგომ
                      • მოსალოდნელი გაძლიერების მაგიერ საქმის უკუღმა დატრიალება და ამის მიზეზები
                      • მოსახლეობის შემცირება და მისი შედეგები
                      • მაშინდელი საქართველოს უმთავრესი უბედურება შინაური ბრძოლა და განკერძოებისადმი მიდრეკილება იყო
                      • საქართველოს კათალიკოსების პოლიტიკა
                      • ეკლესიის მთლიანობის სახელმწიფოებრივ-ეროვნული მნიშვნელობა და გაყოფის საბედისწერო შედეგი
                      • ეპისკოპოსთათვის ერთგულება-მორჩილების ფიცის შემოღება
                      • საქართველოს დაყოფის დამღუპველობა
                      • საქართველოს მთლიანობის დარღვევის მიზეზები
                      • თემობრივობა
                      • სახელმწიფოებრივობის შესუსტება. სამეფოს საქმეებში მეფის სახლობის ჩამრეველობა
                      • ამ მოვლენის დასაწყისი და მიზეზები
                      • კონსტანტინეპოლის ოსმალეთის დედაქალაქად გადაქცევის შედეგი საქართველოსთვის
                      • დასავლეთის, ზღვის გზის შეკვრა, კულტურის ცენტრის დასავლეთ ევროპაში გადასვლა და მისი შედეგი
                      • ქვეყნის დაქვეითების ფსიქოლოგიური საფუძველი
                      • დაქვეითების პროცესი
                      • მოსახლეობის შემცირების შედეგები საზოგადოდ და კერძოდ მეურნეობაში
                      • სასოფლო მეურნეობის დაქვეითება
                      • აღებმიცემობის დაცვა
                      • სრულიადი საქართველოს დაყოფის ეკონომიური შედეგი
                      • კულტურული დაქვეითება
                      • საქართელოს მაშინდელი ეკონომიური მდგომარეობა
                      • საქართველოს კათალიკოსების ეკონომიური პოლიტიკა
                      • ფინანსური პოლიტიკა საქართველოში
                      • საქართველოს საერთაშორისო მდგომარეობა
                    • საქართველო XV საუკუნეში (ამონაბეჭდი ივ. ჯავახიშვილის მიერ 1940 წ. დაწერილი საქართველოს ისტორიის „მოკლე კურსიდან“)
                      • ალექსანდრე პირველი დიდი (1412-1442 წ.)
                        • ალექსანდრე I-ის ქვეყნის აღმშენებლობითი მოღვაწეობა
                        • სოციალური ვითარება საქართველოში ალექსანდრე პირველის მეფობაში
                      • ვახტანგ IV ალექსანდრეს ძე (1442 - 1446 წ.)
                    • ბრძოლა საქართველოს მთლიანობის დარღვევის წინააღმდეგ
                      • გიორგი VII ალექსანდრეს ძე (1446-1466 წ.)
                        • ბრძოლა მესხეთის მთავარს ყვარყვარასა და გიორგი მეფეს შორის
                        • ყვარყვარა ათაბაგის ფართო გეგმა მესხეთის საქართველოს სამეფოთგან გამოსაყოფად და ამის საწინააღმდეგოდ ბრძოლა
                        • საქართველოს ეკლესიის მეთაურის ბრძოლის შედეგი ყვარყვარა ათაბაგის პოლიტიკის წინააღმდეგ
                        • ყვარყვარა ათაბაგის გეგმის ჩაშლა და ქართული ეკლესიის მთლიანობის შენარჩუნება
                        • საქართველოს სამეფოს პოლიტიკური ვითარება და სამთავროებად დანაწილება
                        • საერთაშორისო პოლიტიკაში მომხდარი დიდი ცვლილება, ოსმალთაგან ბიზანტიის მოსპობა და ამის შედეგი
                        • სამხედრო პოლიტიკური გეგმა ოსმალთა კონსტანტინეპოლითგან განსადევნად
                        • რომის პაპის დესპანის საქართველოში მოსვლა და ქართველ პოლიტიკოსთა ფართო გეგმა
                        • საქართველოს პოლიტიკური მოკავშირენი ოსმალთა წინააღმდეგ განზრახულს ბრძოლაში
                        • საქართველოს და მისი მოკავშირეების დესპანების გამგზავრება დასავლეთ ევროპაში საბოლოო გეგმის შესადგენად და შესათანხმებლად
                        • გეგმის ჩაშლა
                        • შინაური ზავის ჩაშლა საქართველოში; გიორგი მეფესა და ყვარყვარა ათაბაგს შორის ბრძოლის განახლება
                        • ბაგრატის აჯანყება გიორგი მეფის წინააღმდეგ და მისი გამარჯვება ჩიხორთან
                        • დიდგვარიან აზნაურთა პოლიტიკური გახრწნილება და ყუარყუარა ათაბაგის ღალატი
                        • გიორგი მეფის ყუარყუარა ათაბაგისაგან შეპყრობა და ბაგრატის გამეფება
                        • გიორგი მეფის ყვარყვარა ათაბაგისაგან განთავისუფლება და ბაგრატის წინააღმდეგ ბრძოლის ამაო ცდა
                      • ბაგრატ VI (1466-1478 წ.)
                        • ბაგრატ VI-ის საბრძანებელის ფართობი და საზღვრები
                        • საბედიანო
                        • მესხეთი
                        • ბაგრატ VI-ის სამფლობელოს სამხრეთ-აღმოსავლეთის საზღვარი
                        • ბაგრატ VI-ის უგუნური პოლიტიკა და საქართველოს ეკლესიის მთლიანობის დარღვევის მცდელობა
                        • ბრძოლა ერანსა და ოსმალეთს შორის და უზუნ-ჰასანის საქართველოში შემოსევის სამზადისი
                        • უზუნ-ჰასანის საქართველოში შემოსევა
                        • ბაგრატ VI- ის უმწეობა და დაზავების ცდა
                        • უზუნ-ჰასანთან დადებული ზავის პირობები და შედეგი
                        • საქართველოს დამარცხების მიზეზი
                      • კონსტანტინე მეფე
                        • კონსტანტინეს საბრძანებელი
                        • არადეთის ბრძოლა და ალექსანდრეს გამეფება იმერეთში
                        • კონსტანტინეს ამაო ცდა საკუთარი ძალით მთლიანობის აღსადგენად
                        • კონსტანტინეს გეგმა დასახული მიზნის საგარეო პოლიტიკის საშუალებით მისაღწევად
                        • კონსტანტინე მეფის ეპისტოლე ესპანიის დედოფლის იზაბელლასადმი
                        • კონსტანტინე მეფის მთავარი მიზანი
                        • კონსტანტინე მეფის იმედის გაცრუება და ამის მიზეზი
                        • ყვარყვარა ათაბაგისა და ქაიხოსროს სიკვდილი და მზეჭაბუკის გაბატონება მესხეთში
                        • მზეჭაბუკის მშვიდობიანი გონიერი პოლიტიკა
                        • მზეჭაბუკისა და კონსტანტინე მეფის გადამტერება და მესხეთის ბატონის უკუღმართის პოლიტიკურ გზაზე დადგომა
                        • მზეჭაბუკისა და დოროთეოს პატრიარქის ღონისძიება საქართველოს ეკლესიის მთლიანობის დასარღვევად
                      • საქართველოს ვითარება მეთხუთმეტე საუკუნეში
                        • საქართველოს ეკონომიური მდგომარეობა XV
                        • ქვეყნის აოხრებულობა და სასოფლო მეურნეობის დაქვეითება
                        • საქართველოს კულტურული დაქვეითება
                        • აღმშენებლობითი მოღვაწეობისა და განახლების შეჩერება შინაური ბრძოლის გამწვავების გამო
                        • საქართველოს პოლიტიკური მთლიანობის მოსპობის ეკონომიური შედეგი
                        • საქართველოს გაღარიბება
                        • მოსახლეობის სოციალური განშრეების პროცესი
                        • შემცირებული შემოსავლის გასადიდებლად სახსრების ძებნა
                        • შემოსავლის გადიდების ორგვარი შესაძლებლობა
                        • მშრომელი ხალხის მდგომარეობის გაუარესება და ბატონყმობის ჩასახვა
                        • პატრონყმობის გვერდით ბატონყმობის გაჩენა და გაბატონება
                        • ბატონყმობის წარმომშობი საფუძველი
                        • გადასახად-გამოსაღებების გადიდება და მშრომელი ხალხის და ყმათა მძიმე ეკონომიური მდგომარეობა
                        • საქართველოს ეკონომიური დაქვეითება: ფულის გავრცელებისა და აღებ-მიცემობის შემცირება
                        • საქართველოს კულტურული დაქვეითების ნიშნები
                        • საქართველოს იმდროინდელი მდგომარეობა უცხო ქვეყნებში
                      • სქოლიო